koń fryzyjski

Koń fryzyjski (tzw. fryz) – rasa koni zimnokrwistych pochodząca z historycznej krainy Fryzji (w dzisiejszej Holandii). Charakterystyczną cechą tych koni jest ich kare umaszczenie, bujna grzywa, ogon i szczotki pęcinowe oraz wysokie i efektowne chody.

Historia

Rasa została zapoczątkowana już w czasach rzymskich; w średniowieczu także istniała popularna odmiana silnych karych koni, używanych często jako konie bojowe. W późniejszych czasach, w hodowlach chłopskich powstały konie flamandzkie. W epoce baroku, konia tego uszlachetniono krwią koni iberyjskich w celu otrzymania eleganckiego wierzchowca, jednakże w XVIII wieku i XIX wieku ten kierunek hodowli został zaniechany. Obecnie istniejąca lżejsza rasa pochodzi od koni pozostałych w rękach chłopów, pracujących na folwarkach, a także jako konie pocztowe. W roku 1878 założono pierwszą księgę stadną: Friesche Paarden Stamboek. Wpisane do niej konie wywodzą się od pierwszego zapisanego do niej w 1885 roku ogiera Nemo 51.

W czasach baroku, konie fryzyjskie użytkowane były głównie w barokowych szkołach jazdy, zdobywając sławę w Hiszpańskiej Szkole Jazdy, a także jako luksusowe konie powozowe, zwane karosjerami. Były również cenionymi końmi eksportowymi, kupowanymi na Węgrzech, w Anglii, we Francji, w Stanach Zjednoczonych, w Niemczech oraz w Południowej Afryce.

W XVIII wieku zaczęto używać tych koni w wyścigach kłusaków, popularnych wówczas we Fryzji, objętych patronatem króla Williama I, zwanych Dniami Królewskiego Złotego Bata. W XIX wieku jako kłusaki stały się popularne w całej Europie i wzięły udział w tworzeniu ras kłusaków orłowskich i amerykańskich, które to konie wyparły z czasem fryzy z tej konkurencji.

Pomimo starań hodowców, zmiany w społeczeństwie i rolnictwie w kolejnych dekadach doprowadziły do marginalizacji fryzów oraz do obniżenia ich jakości hodowlanej. Wojny i postęp cywilizacyjny w XX wieku spowodowały utrzymanie tej tendencji i dopiero pod koniec stulecia rasa koni fryzyjskich ponownie rozkwitła.